Afwijzing doet pijn. Of het nou gaat om een gebroken hart, een misgelopen promotie of die baan die ze niet jou, maar een ander hebben gegund. Nu ik heb besloten voor mezelf te beginnen als freelance redacteur, is de noodzaak des te groter voor mij om te leren omgaan met afwijzing. Het is een en al afwijzing als de eindredacteur van een of andere omhooggevallen magazine, krant of nieuwswebsite niet eens tijd (lees: fatsoen) heeft om jouw zorgvuldig geschreven motivatiebrief te beantwoorden met een beleefde “Thanks, but no thanks”. Dat doet pijn (of op z’n minst erger je je er mateloos aan. Bottom line, het doet iets met je en niet op een goede manier). Toch moeten we er allemaal mee dealen. Goedschiks of kwaadschiks. Ik kies goedschiks, omdat ik er heilig van overtuigd ben dat goedschiks omgaan met afwijzing mij op den duur meer brengt dan kwaadschiks. Daarom een #Peppertalk (geen peptalk, maar peppertalk, want ik ga het je straight up zeggen zonder sugarcoating) over omgaan met afwijzing, like a boss.

De pijn die afwijzing heet

Er zijn al heel wat artikelen geschreven over omgaan met afwijzing. Stuk voor stuk eindigen ze met een positive note en handige tips die je kunt toepassen om de afwijzing mentaal te verwerken. Allemaal prima, ikzelf heb er veel aan gehad. Toch wil ik er mijn eigen draai aan geven. Ik kan mezelf op dit gebied geen expert noemen, maar ik lieg niet als ik zeg dat ik mijn fair share of rejection heb gehad op verschillende vlakken van mijn leven. Ik kan ze allemaal op een rijtje zetten en rondparaderen, net als de mensen die zo graag op LinkedIn hun achievements tentoonstellen, maar wat schieten jij en ik daarmee op. In plaats daarvan, ga ik je vertellen welke lessen ik eruit heb gehaald. En hoe ik juist door die afwijzingen mijn manier van omgaan met afwijzing langzaam maar zeker heb bijgeschaafd. And that is worth a blogpost, so here it goes.

Ik neem een zeer recente afwijzing als concreet voorbeeld voor dit verhaal. Nadat ik besloot voor mezelf te beginnen als freelance redacteur, stuitte ik tijdens het scrollen op Indeed (omdat ik een paniekaanval kreeg van het stopzetten van mijn vaste baan en een uitzicht op stilzitten en geen werk) geheel toevallig op een vacature die mij op het lijf is geschreven. Het was een functie binnen een redactie van een grote overheidsorganisatie, waar ik kon rekenen op een riant salaris plus benefits en kansen om daarover te onderhandelen. Voordat ik die vacature tegenkwam, heb ik een tijdje bij een NGO gewerkt voor heel veel minder dan een riant salaris. Daarom kon ik het ook niet laten om mijn geluk te beproeven bij deze overheidsinstelling. Het ging mij ook wel om een stukje prestige, waardoor ik besloot te solliciteren op deze vacature. Het leek me namelijk leuk om mensen te kunnen vertellen dat ik bij die grote organisatie werk voor zoveel geld en dan eindelijk echt iets van waarde te melden te hebben op LinkedIn (ja, Mrs. Ego nam het even van me over). Dus toch maar gesolliciteerd op de functie, want wat kon ik verliezen? Na de sluitingsdatum van de vacature hield ik mijn hart vast. Mijn gebeden werden verhoord met een uitnodiging voor een eerste gesprek. Totaal onverwacht, want het was een hele toffe vacature en de concurrentie was moordend. Na een eerste en tweede gesprek inclusief schrijftest, had ik er een goed gevoel over. Volgens mij was er een wederzijdse klik en had ik die test zo ge-aced dat ik het ze op z’n minst moeilijk heb gemaakt om een keuze voor de juiste kandidaat te maken. Wat bleek? De keuze was niet op mij gevallen. Waarom? Omdat uit mijn schrijftest bleek dat ik toch niet genoeg begrip had van de schrijfregels die ze hanteren en de doelgroep waar ze voor schrijven. Ik baalde als een stekker. Niet als eerste met je motivatiebrief op die stapel belanden is één ding, maar als je dan uitgenodigd wordt voor een eerste én een tweede gesprek, en je die baan alsnog niet krijgt, dan doet dat extra zeer. Dan heb je echt je kansen verspeeld, althans zo voelde het.

Wie mooi wil zijn, moet in de spiegel kijken, dus kijk er maar eens goed naar voordat je je concealer erop smeert en doet alsof die grote puist niet op het punt staat uit te barsten als de Vesuvius deed.

Incasseren kun je leren

Uiteraard heb ik als the blabbermouth that I am al mijn vrienden (en dat zijn er niet veel) verteld over het feit dat ik bij die organisatie heb gesolliciteerd, werd uitgenodigd voor een eerste gesprek, en een tweede, en dat ik zo goed als de baan bijna in de pocket had (hoogmoed. Ruik jij het ook?). Toen dat niet het geval bleek te zijn, schaamde ik mij daar natuurlijk voor. Dat kwam de omgang met de afwijzing ook niet ten goede. Ik vertelde mijn vrienden daarom dat het meant to be was. Dat het allemaal prima was, maar daarmee liet ik mijn gevoelens van teleurstelling niet helemaal toe. Ik blokkeerde het en deed alsof het de normaalste zaak van de wereld was. Wat ik daarom anders zou doen in het vervolg (en anderen in een vergelijkbare situatie kan aanraden om te doen), is het schaamteloos incasseren van de afwijzing. Voordat je alle clichés (iets in de trant van “what will be, will be”, “let it be” en “make pizza not war”) op jezelf en een ander afgooit, is het best ok om te balen. In fact, baal er maar flink op los en laat het anderen weten ook (als je dat wilt). Maar ga het niet meteen goedpraten om je ego in stand te houden, alsof je niet vatbaar bent voor fouten, falen en afwijzing. Wie mooi wil zijn, moet in de spiegel kijken, dus kijk er maar eens goed naar voordat je je concealer erop smeert en doet alsof die grote puist niet op het punt staat uit te barsten als de Vesuvius deed (bij wijze van). Met andere woorden, incasseren dus. En laat de gevoelens van teleurstelling, verdriet, wanhoop of frustratie gewoon toe. Het hoort erbij, net als van tijd tot tijd worden afgewezen.

Damage control

Nadat je een dag of twee (of een X aantal dagen, wat je nodig hebt om te herstellen) flink hebt gebaald, is het tijd voor een innerlijke damage control. Alleen dan ben je klaar voor alle clichés en kun je ze rustig tot je nemen, want dan ligt de focus (als het goed is) iets minder op je gekrenkte ego. Dan gaat het om leren van je fouten, omdat je het een tijdje hebt laten sudderen en hebt laten bezinken. Dat is in elk geval iets wat ik voortaan wil doen bij een afwijzing. Door de boel te laten bezinken, wordt het gemakkelijker om er afstand van te nemen en het op een andere manier te bekijken. Wat dan voor mij werkt, is eerst de afwijzing aan mezelf vertellen zonder dat ik er allerlei redenen bij bedenk waarom het is gebeurd en waarom het mij moest overkomen. Dat helpt mij bij het accepteren van wat er is gebeurd en dàt het is gebeurd. De keuze was niet op mij gevallen, omdat er een betere kandidaat was. Hij of zij was een betere match, omdat diegene de doelgroep van de organisatie beter begrijpt, en ook beter voor die doelgroep kan schrijven. Dit was de kans van iemand anders om te shinen en niet de mijne.

Daarna ga ik over op analyse. Waarom wilde ik dit zo graag? Wilde ik het om de juiste redenen? Hoe komt het dat het voelt als een harde afwijzing? Door deze vragen aan mezelf te stellen, probeerde ik te achterhalen waar de voedingsbodem voor mijn denkfouten liggen. Dat is wat een afwijzing in essentie is (volgens mij): een denkfout die je in een neerwaartse spiraal laat belanden, wanneer je het toelaat (en dus niet tijdig die innerlijke damage control doet). Waarom wilde ik die baan zo graag? Heel eerlijk, because of the money. Dat sprak me het meest aan. Het is waar dat geld geen geluk kan kopen, maar geld kan wel veel dingen kopen waar ik mij gelukkig bij voel, dus in die zin draagt het wel bij aan mijn geluk (geen langdurig geluk, maar nog altijd geluk). Een andere reden waarom ik die baan zo graag wilde, was het prestige, zoals ik al eerder benoemde. Dit bracht mij op de volgende vraag: wilde ik het om de juiste redenen? Nee. Want hoelang kan zoveel geld mij echt gelukkig maken als ik uiteindelijk niet lekker in m’n vel zit omdat ik me beperkt voel bij een werkgever waar ik een groot deel van mijn kostbare tijd aan moet besteden? De drijfveren die me bewogen tot het verlangen naar deze kans waren dus geen duurzame drijfveren. Hetzelfde geldt voor prestige. Daarmee kon ik mezelf ook afvragen wie ik nou echt gelukkig probeerde te maken: mezelf of andere mensen met wie ik totaal niets te maken heb en ook niet eens dezelfde standaarden deel wat betreft het leiden van een gelukkig leven? Tot slot, voelde deze hele ervaring als een afwijzing, omdat ik die niet zo duurzame drijfveren op dat moment belangrijker vond dan alle andere waarden waar ik naar streef. Overigens denk ik dat iedereen daar vatbaar voor is, omdat normen en waarden vaak van iemands prioriteiten kunnen verschuiven naarmate ze vorderen in het leven of nieuwe fases in het leven begaan.

So there you have it. Zo heb ik de lessen gehaald uit mijn meest recente afwijzing. Achteraf besefte ik ook dat de reden dat ze mij hebben afgewezen (mijn schrijfvaardigheid), iets is dat ik zeker bij kan schaven met cursussen, trainingen en veel oefenen (wat ik nu dus ook doe door onder andere op mijn blog te schrijven). Afwijzing is dus niet definitief, omdat je je kansen zeker niet hebt verspeeld (zoals ik eerder had gedacht). Er zullen genoeg kansen zich voordoen die écht bij jou passen, omdat het kansen zijn die jij op dat moment in je leven nodig hebt (en vaak weet je pas veel later dat je juist die kansen nodig had op dat precieze moment, niet eerder of later). Ik wil er ook nog aan toevoegen dat het voor mij, als gelovige, veel gemakkelijker is om al het bovengenoemde op mijn leven toe te passen. Dit omdat ik geloof dat alles met een reden gebeurt. Hiermee wil ik je niet uitnodigen tot theologische discussies en bombastische (oogrollende) vragen als “Dus jij gelooft dat menselijk lijden gerechtvaardigd is?”. Ik wil je alleen een glimp geven van mijn thought process en wat voor mij werkt. Wat mij dus helpt in times of sorrow, is het geloof (dat alles met een reden gebeurt). De reden zal zich misschien niet meteen aan mij presenteren als een lampje dat plotseling brandt en mijn pad verlicht. Maar ik weet dat er een reden is. De reden kan ook met de tijd veranderen. Het ligt er maar net aan welke betekenis ik eraan geef en welke drijfveren ik op dat moment als prioriteit beschouw.

Ik hoop dat je hier wat aan hebt wanneer je in het vervolg moet omgaan met afwijzing. Dat het voor jou gemakkelijker wordt om het niet als afwijzing te zien, maar een redirection. En dat je daarmee weer de baas kunt zijn over je gevoelens en je blik op het leven.

Change your heart, look around you. Change your heart, it will astound you. – James Warren in “Everybody’s gotta learn sometimes“.